Cholesterol jest naturalnie obecny w każdej komórce ciała i odpowiada za wiele ważnych funkcji, związanych na przykład z trawieniem żywności, produkcją hormonów i wytwarzaniem witaminy D. Ciało wytwarza cholesterol, ale również dostarczamy go z pożywieniem. Z wyglądu jest woskowaty i podobny do tłuszczu.
Który cholesterol jest dobry?
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu
- lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), tj. „zły” cholesterol
- lipoproteiny o dużej gęstości (HDL), tj. „dobry” cholesterol
W niniejszym artykule wyjaśnimy rolę cholesterolu. Omówimy również przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu oraz jego objawy, leczenie i zapobieganie.
Kilka faktów na temat cholesterolu
- Cholesterol jest niezbędną substancją wytwarzaną przez organizm, ale którą ludzie spożywają również w żywności.
- Czynniki ryzyka wysokiego poziomu cholesterolu obejmują historię rodziny i modyfikowalne wybory stylu życia związane z dietą i ćwiczeniami.
- Wysoki poziom cholesterolu zwykle nie wywołuje żadnych objawów.
- Jeśli zmiany stylu życia nie powiodą się lub poziom cholesterolu będzie bardzo wysoki, lekarz może przepisać lek obniżający poziom lipidów, taki jak statyna.
![losos-i-warzywa-zdrowe-tluszcze-na-talerzu](http://niezbednik-zdrowia.pl/wp-content/uploads/2019/11/filet-z-lososia.jpg)
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest substancją na bazie oleju i podróżuje po ciele w lipoproteinach. Nie miesza się z krwią, która powstaje na bazie wody (olej nie łączy się z wodą).
Dwa rodzaje lipoprotein “transportują porcje” cholesterolu:
- Lipoproteina o niskiej gęstości (LDL): cholesterol, który przemieszcza się w ten sposób, jest niezdrowym, „złym” cholesterolem.
- Lipoproteina o wysokiej gęstości (HDL): cholesterol obecny w HDL jest znany jako „dobry” cholesterol.
Dlaczego cholesterol jest ważny dla organizmu?
Cholesterol ma cztery podstawowe funkcje, bez których nie moglibyśmy przeżyć:
- przyczynia się do budowy struktury ścian komórkowych;
- tworzy trawienne kwasy żółciowe w jelicie;
- umożliwia organizmowi produkcję witaminy D;
- umożliwia organizmowi wytwarzanie niektórych hormonów.
Polecany artykuł:
Przyczyny wysokiego cholesterolu
Wysoki poziom cholesterolu jest istotnym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca i przyczyną zawałów serca.
Nagromadzenie cholesterolu jest częścią procesu zwężającego tętnice, zwanego miażdżycą tętnic. W miażdżycy tworzą się płytki i powodują ograniczenie przepływu krwi.
Zmniejszenie spożycia tłuszczu w diecie pomaga kontrolować poziom cholesterolu. W szczególności pomocne jest ograniczenie żywności zawierającej:
- Cholesterol – obecny w produktach odzwierzęcych, mięsie i serze.
- Tłuszcz nasycony – występuje w niektórych mięsach, produktach mlecznych, czekoladzie, wypiekach, produktach smażonych w głębokim tłuszczu i produktach przetworzonych.
- Tłuszcze trans – występują w niektórych smażonych i przetworzonych produktach spożywczych.
Nadwaga lub otyłość może również prowadzić do wyższych poziomów LDL (złego cholesterolu) we krwi. Czynniki genetyczne mogą przyczyniać się do wysokiego poziomu cholesterolu. Osoby z dziedziczną hipercholesterolemią mają bardzo wysoki poziom LDL.
Inne czynniki, które sprzyjają podwyższeniu poziomu cholesterolu:
- cukrzyca,
- choroba wątroby lub nerek,
- zespół policystycznych jajników,
- ciąża i inne stany podwyższające poziom hormonów żeńskich,
- niedoczynność tarczycy,
- leki zwiększające poziom cholesterolu LDL i obniżające poziom cholesterolu HDL, takie jak progestyny, sterydy anaboliczne i kortykosteroidy.
Objawy wysokiego cholesterolu
Osoba z wysokim poziomem cholesterolu często nie ma widocznych oznak lub objawów, ale rutynowe badania przesiewowe i regularne badania krwi mogą pomóc w wykryciu nieprawidłowości.
Osoba, która nie przechodzi badań może mieć zawał serca bez ostrzeżenia, ponieważ nie wiedziała, że ma wysoki poziom cholesterolu. Regularne testy mogą pomóc zmniejszyć to ryzyko.
![swieze-warzywa-na-kanapkach-niezbednik-zdrowia](http://niezbednik-zdrowia.pl/wp-content/uploads/2019/11/kanapki-z-warzywami.jpg)
Cholesterol w żywności
Harvard Health w swoim raporcie wskazał 11 produktów obniżających poziom cholesterolu¹, które aktywnie obniżają poziom cholesterolu:
- owies,
- jęczmień i produkty pełnoziarniste,
- fasola,
- bakłażan,
- orzechy,
- olej roślinny (rzepak, słonecznik),
- owoce (głównie jabłka, winogrona, truskawki i cytrusy),
- soja i żywność na bazie soi,
- tłuste ryby (szczególnie łosoś, tuńczyk i sardynki),
- żywność bogata w błonnik.
Dodanie ich do zbilansowanej diety może pomóc utrzymać cholesterol w ryzach.
W tym samym raporcie wymieniono również produkty, które są szkodliwe dla poziomu cholesterolu. Wymieniono m.in.:
- czerwone mięso,
- pełnotłusty nabiał,
- margarynę,
- uwodornione oleje,
- wypieki.
Zapobieganie wysokiemu cholesterolowi
Ludzie, którzy chcą obniżyć poziom cholesterolu lub utrzymać odpowiedni jego poziom, mogą podjąć cztery główne decyzje dotyczące stylu życia:
- wprowadzić zdrową dla serca dietę,
- regularnie ćwiczyć,
- unikać palenia,
- osiągnąć i utrzymać zdrową wagę.
Polecany artykuł:
Działania te zmniejszą ryzyko choroby wieńcowej i zawału serca.
Od 2013 r. wytyczne dotyczące obniżania lub zapobiegania wysokiemu poziomowi cholesterolu koncentrują się na eliminowaniu zagrożeń związanych ze stylem życia, nawet w młodym wieku.
Jak obniżyć poziom cholesterolu?
Istnieje wiele sposobów leczenia wysokiego poziomu cholesterolu, obejmują one m. in. terapię obniżającą poziom lipidów.
Terapia obniżająca poziom lipidów
Dla osoby z wysokim poziomem cholesterolu leczenie farmakologiczne zależeć będzie od poziomu cholesterolu i innych czynników ryzyka.
Zalecenia zazwyczaj zaczynają się od diety i ćwiczeń fizycznych, ale osoby o wyższym ryzyku zawału serca mogą wymagać stosowania statyn lub innych leków.
Bezpieczeństwo stosowania statyn
Stosowanie statyn wywołało debatę, ponieważ, podobnie jak wszystkie leki, mogą powodować działania niepożądane:
- miopatia wywołana statynami (choroba tkanki mięśniowej),
- zmęczenie,
- nieco większe ryzyko cukrzycy i powikłań cukrzycy, choć jest to gorąco dyskutowane.
Nie należy przerywać przyjmowania statyny bez konsultacji z lekarzem, ponieważ może to zwiększyć ryzyko wystąpienia problemów sercowo-naczyniowych.
Materiały źródłowe:
1 https://www.health.harvard.edu/heart-health/11-foods-that-lower-cholesterol