Klaudia Radomska
29.11.2019
Cholesterol jest naturalnie obecny w każdej komórce ciała i odpowiada za wiele ważnych funkcji, związanych na przykład z trawieniem żywności, produkcją hormonów i wytwarzaniem witaminy D. Ciało wytwarza cholesterol, ale również dostarczamy go z pożywieniem. Z wyglądu jest woskowaty i podobny do tłuszczu.
Który cholesterol jest dobry?
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu
- lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), tj. „zły” cholesterol
- lipoproteiny o dużej gęstości (HDL), tj. „dobry” cholesterol
W niniejszym artykule wyjaśnimy rolę cholesterolu. Omówimy również przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu oraz jego objawy, leczenie i zapobieganie.
Kilka faktów na temat cholesterolu
- Cholesterol jest niezbędną substancją wytwarzaną przez organizm, ale którą ludzie spożywają również w żywności.
- Czynniki ryzyka wysokiego poziomu cholesterolu obejmują historię rodziny i modyfikowalne wybory stylu życia związane z dietą i ćwiczeniami.
- Wysoki poziom cholesterolu zwykle nie wywołuje żadnych objawów.
- Jeśli zmiany stylu życia nie powiodą się lub poziom cholesterolu będzie bardzo wysoki, lekarz może przepisać lek obniżający poziom lipidów, taki jak statyna.
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest substancją na bazie oleju i podróżuje po ciele w lipoproteinach. Nie miesza się z krwią, która powstaje na bazie wody (olej nie łączy się z wodą).
Dwa rodzaje lipoprotein “transportują porcje” cholesterolu:
- Lipoproteina o niskiej gęstości (LDL): cholesterol, który przemieszcza się w ten sposób, jest niezdrowym, „złym” cholesterolem.
- Lipoproteina o wysokiej gęstości (HDL): cholesterol obecny w HDL jest znany jako „dobry” cholesterol.
Dlaczego cholesterol jest ważny dla organizmu?
Cholesterol ma cztery podstawowe funkcje, bez których nie moglibyśmy przeżyć:
- przyczynia się do budowy struktury ścian komórkowych;
- tworzy trawienne kwasy żółciowe w jelicie;
- umożliwia organizmowi produkcję witaminy D;
- umożliwia organizmowi wytwarzanie niektórych hormonów.
Polecany artykuł:
Przyczyny wysokiego cholesterolu
Wysoki poziom cholesterolu jest istotnym czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej serca i przyczyną zawałów serca.
Nagromadzenie cholesterolu jest częścią procesu zwężającego tętnice, zwanego miażdżycą tętnic. W miażdżycy tworzą się płytki i powodują ograniczenie przepływu krwi.
Zmniejszenie spożycia tłuszczu w diecie pomaga kontrolować poziom cholesterolu. W szczególności pomocne jest ograniczenie żywności zawierającej:
- Cholesterol – obecny w produktach odzwierzęcych, mięsie i serze.
- Tłuszcz nasycony – występuje w niektórych mięsach, produktach mlecznych, czekoladzie, wypiekach, produktach smażonych w głębokim tłuszczu i produktach przetworzonych.
- Tłuszcze trans – występują w niektórych smażonych i przetworzonych produktach spożywczych.
Nadwaga lub otyłość może również prowadzić do wyższych poziomów LDL (złego cholesterolu) we krwi. Czynniki genetyczne mogą przyczyniać się do wysokiego poziomu cholesterolu. Osoby z dziedziczną hipercholesterolemią mają bardzo wysoki poziom LDL.
Inne czynniki, które sprzyjają podwyższeniu poziomu cholesterolu:
- cukrzyca,
- choroba wątroby lub nerek,
- zespół policystycznych jajników,
- ciąża i inne stany podwyższające poziom hormonów żeńskich,
- niedoczynność tarczycy,
- leki zwiększające poziom cholesterolu LDL i obniżające poziom cholesterolu HDL, takie jak progestyny, sterydy anaboliczne i kortykosteroidy.
Objawy wysokiego cholesterolu
Osoba z wysokim poziomem cholesterolu często nie ma widocznych oznak lub objawów, ale rutynowe badania przesiewowe i regularne badania krwi mogą pomóc w wykryciu nieprawidłowości.
Osoba, która nie przechodzi badań może mieć zawał serca bez ostrzeżenia, ponieważ nie wiedziała, że ma wysoki poziom cholesterolu. Regularne testy mogą pomóc zmniejszyć to ryzyko.
Cholesterol w żywności
Harvard Health w swoim raporcie wskazał 11 produktów obniżających poziom cholesterolu¹, które aktywnie obniżają poziom cholesterolu:
- owies,
- jęczmień i produkty pełnoziarniste,
- fasola,
- bakłażan,
- orzechy,
- olej roślinny (rzepak, słonecznik),
- owoce (głównie jabłka, winogrona, truskawki i cytrusy),
- soja i żywność na bazie soi,
- tłuste ryby (szczególnie łosoś, tuńczyk i sardynki),
- żywność bogata w błonnik.
Dodanie ich do zbilansowanej diety może pomóc utrzymać cholesterol w ryzach.
W tym samym raporcie wymieniono również produkty, które są szkodliwe dla poziomu cholesterolu. Wymieniono m.in.:
- czerwone mięso,
- pełnotłusty nabiał,
- margarynę,
- uwodornione oleje,
- wypieki.
Zapobieganie wysokiemu cholesterolowi
Ludzie, którzy chcą obniżyć poziom cholesterolu lub utrzymać odpowiedni jego poziom, mogą podjąć cztery główne decyzje dotyczące stylu życia:
- wprowadzić zdrową dla serca dietę,
- regularnie ćwiczyć,
- unikać palenia,
- osiągnąć i utrzymać zdrową wagę.
Polecany artykuł:
Działania te zmniejszą ryzyko choroby wieńcowej i zawału serca.
Od 2013 r. wytyczne dotyczące obniżania lub zapobiegania wysokiemu poziomowi cholesterolu koncentrują się na eliminowaniu zagrożeń związanych ze stylem życia, nawet w młodym wieku.
Jak obniżyć poziom cholesterolu?
Istnieje wiele sposobów leczenia wysokiego poziomu cholesterolu, obejmują one m. in. terapię obniżającą poziom lipidów.
Terapia obniżająca poziom lipidów
Dla osoby z wysokim poziomem cholesterolu leczenie farmakologiczne zależeć będzie od poziomu cholesterolu i innych czynników ryzyka.
Zalecenia zazwyczaj zaczynają się od diety i ćwiczeń fizycznych, ale osoby o wyższym ryzyku zawału serca mogą wymagać stosowania statyn lub innych leków.
Bezpieczeństwo stosowania statyn
Stosowanie statyn wywołało debatę, ponieważ, podobnie jak wszystkie leki, mogą powodować działania niepożądane:
- miopatia wywołana statynami (choroba tkanki mięśniowej),
- zmęczenie,
- nieco większe ryzyko cukrzycy i powikłań cukrzycy, choć jest to gorąco dyskutowane.
Nie należy przerywać przyjmowania statyny bez konsultacji z lekarzem, ponieważ może to zwiększyć ryzyko wystąpienia problemów sercowo-naczyniowych.
Materiały źródłowe:
1 https://www.health.harvard.edu/heart-health/11-foods-that-lower-cholesterol