Czy usuwanie zębów mądrości jest konieczne?
Jeśli ząb mądrości nie ma próchnicy, jest w pełni wyrżnięty, leży w łuku zębowym i jest zębem kontaktującym, nie ma wskazań do usuwania takiego zęba. Jednak najczęściej ze względu na jego ułożenie i trudności w oczyszczaniu tego miejsca rozwija się w nim próchnica. Utrudniony dla stomatologa dostęp zabiegowy oraz złożoność systemu kanałowego dyskwalifikuje takiego zęba z leczenia zarówno zachowawczego (założenie szczelnego wypełnienia) jak i endodontycznego (leczenia kanałowe). Wraz z ewolucją i zmianą nawyków żywieniowych przez ludzi (spożywanie miekkich pokarmów) dochodzi do zmniejszenia rozmiarów szczęki, czego wynikiem jest utrudnione wyrzynanie zębów ósmych, lub całkowite zatrzymanie ich w kości wraz z nieprawidłowym ułożeniem. Sytuacja taka może powodować ból, szczękościsk oraz stany zapalne.
Jakie są wskazania do ekstrakcji ósemek? Kiedy ósemka do wyrwania?
Głównym wskazaniem do ekstrakcji zębów mądrości jest w zasadzie brak miejsca na te zęby w łuku zębowym. Wskazania mogą również wynikać z chorób tkanek twardych zębów, które nie nadają się do leczenia zachowawczego ani protetycznego. Większość zębów z nieodwracalnym zapaleniem miazgi nie nadaje się do leczenia endodontycznego. Wynikać to może z niedrożności kanałów lub z niedostatecznej ilości tkanek zęba do jego odbudowy po leczeniu endodontycznym oraz z trudnego dostępu do zęba, który wymaga leczenia. Nawet jeśli ósemki są w pełni wyrznięte, to często z tyłu nie ma tzw. dziąsła zrogowaciałego, przyczepionego do zęba. W wyniku takiego stanu, często w tym miejscu tworzy się kieszonka, do której dostają się resztki jedzenia wywołujące nawracające stany zapalne – jest to również wskazaniem do usunięcia zęba mądrości. Niekiedy lekarz ortodonta zaleca ekstrakcję ósemek jeszcze przed założeniem aparatu ortodontycznego, ponieważ ich pozostawienie może zaburzać sam przebieg leczenia aparatem lub niekorzystnie wpływać na efekty zakończonego leczenia. Pozostawione zęby mądrości przy wąskich łukach zębowych i braku miejsca na ósemki, mogą spowodować późniejsze stłoczenia zębów w odcinku przednim.
Polecany artykuł:
Co oznacza sformułowanie “zatrzymana ósemka?”
Zatrzymana ósemka, to prawidłowo, pod względem anatomicznym, wykształcony ząb, który tkwi w kości szczęki lub żuchwy, jednak ze względu na swoje położenie nie ma możliwości wyrżnięcia się. Możemy rozróżnić zęby zatrzymane częściowo, gdy jakiś fragment korony zęba jest pokryty błoną śluzową dziąsła lub w małym fragmencie korona jest widoczna w jamie ustnej pacjenta oraz zęby zatrzymane całkowicie, gdy cały ząb jest otoczony przez kość.
Na czym polega zabieg chirurgicznego usuwania ósemek?
Chirurgiczne usunięcie zęba poprzedza znieczulenie pacjenta. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, rzadziej w ogólnym. Procedura polega na nacięciu błony śluzowej dziąsła na wysokości usuwanego zęba, następnie od kości oddzielany jest płat śluzówki wraz z okostną. W ten sposób lekarz dostaje się do kości otaczającej ząb i uzyskuje widoczność pola operacyjnego. Za pomocą specjalnych narzędzi (wierteł) warstwa kości otaczającej ząb zostaje usunięta. Dzięki temu ząb jest łatwo wydobyć z otaczającej go kości. Ranę po zabiegu powinno się zszyć szwami nierozpuszczalnymi oraz zaopatrzyć.
Czy na jednej wizycie możliwe jest usunięcie więcej niż jednej ósemki?
Jest taka możliwość, jednak w takiej sytuacji o ilości dopuszczalnych ekstrakcji decyduje stomatolog przeprowadzający zabieg. Wiąże się to jednak z dwoma zabiegami chirurgicznymi, dlatego dolegliwości pozabiegowe mogą być większe niż w przypadku pojedynczego zęba.
Istnieje przekonanie, że zabiegi usuwania ósemek są bolesne, mają skomplikowany przebieg, a po ich wykonaniu pacjent potrzebuje długiej rekonwalescencji – czy rzeczywiście tak jest?
Odpowiednio przeprowadzone usunięcie ósemek jest całkowicie bezbolesne. W sporej części przypadków niewiele różni się od usuwania innych zębów, szczególnie jeśli chodzi o górne ósemki. Niekiedy jednak zabieg może stać się skomplikowany, zwłaszcza w sytuacji ósemek całkowicie zatrzymanych dolnych. Dolegliwości bólowe mogą zacząć być odczuwalne dopiero po zabiegu, gdy ustąpieni znieczulenie. W celu uniknięcia takiej sytuacji, lekarz zleca przyjmowanie antybiotyku oraz silnych leków przeciwbólowych. Przez dwie godziny po usunięciu zęba nie należy jeść ani pić. Ból, który nasila się, gdy znieczulenie przestaje działać można złagodzić przykładając do twarzy lód lub inne zimne okłady.
Przeczytaj inny artykuł dr Mai Teresińskiej:
W jaki sposób pacjent powinien się przygotować do zabiegu usuwania ósemki/ósemek?
Usuwanie ósemek jest zabiegiem chirurgicznym i należy się do niego odpowiednio przygotować. Pacjent musi mieć wykonane zdjęcie RTG, na którym widoczne są obie szczęki jednocześnie – ten rodzaj zdjęcia RTG nazywa się pantomogram. Niekiedy lekarz może zlecić wykonanie tomografii komputerowej CBCT. Zaleca się również szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Szczepienie obejmuje 3 dawki, które podawane są według schematu 0-1-6 – pierwsza w chwili zero, kolejna po upływie jednego miesiąca i ostatnia po sześciu miesiącach. Wyrywanie ósemek może odbyć się po podaniu drugiej dawki. Pacjent planując taki zabieg powinien mieć na uwadze obrzęk, który może wystąpić między 2-3 doba po zabiegu i umówić się na dogodny dla siebie termin. W przypadku pacjentów z cukrzycą i mających skłonność do obfitego krwawienia, usuwanie ósemek powinno się odbywać w godzinach porannych. Minimum 12 godzin przed zabiegiem nie powinno się spożywać alkoholu, który może wpływać niekorzystnie na proces krzepliwości krwi, zalecane jest także odstawienie palenia tytoniu, który spowalnia proces gojenia. Usuwanie zęba mądrości to zabieg, po którym przez kilka godzin nie można nic jeść. Zaleca się zatem spożycie posiłku przed operacją. Należy także pamiętać o wizycie higienizacyjnej przed zabiegiem, na której zęby zostaną w profesjonalny sposób oczyszczone, co tym samym zniweluje ryzyko zakażenia wtórnego.
O Autorce:
lek. dent. Maja Teresińska
absolwentka Wydziału Stomatologii Lubelskiego Uniwersytetu Medycznego. Dyplom lekarza dentysty uzyskała w 2010r. Studentka GWSH w Katowicach na kierunku Medycyna estetyczna. Swoje umiejętności stale poszerza, uczestnicząc w licznych kursach oraz konferencjach. Zwyciężczyni plebiscytu Dentysta Roku 2018 Małopolski oraz Najpopularniejszy Dentysta Roku 2018 Polska.